Directeur Fenedex kletst uit zijn nek over ISDS en CETA

Op zaterdag 22 oktober demonstreerden maar liefst 8.000 mensen tegen CETA, het omstreden handelsverdrag tussen de Europese Unie en Canada. De dag ervoor had het Waalse parlement nog eigenhandig voorkomen dat het akkoord er even doorheen geramd werd door het steeds zenuwachtiger wordende Brussel.

Tot niemands verrassing draaien politici en mainstream media momenteel overuren om de mogelijke voordelen van het verdrag te overdrijven; tegenstanders worden gemarginaliseerd en belachelijk gemaakt. In het NOS Journaal van 20.00 uur sprak presentator Jeroen Overbeek geringschattend over 'een paar duizend demonstranten' en noemde hij de brede coalitie tegen CETA een 'bont gezelschap'. Van de winkeliers, die de demonstratie gadesloegen, werden alleen diegenen aan het woord gelaten die hun schouders ophaalden of iets negatiefs te melden hadden. Het moge duidelijk zijn aan welke kant de staatsomroep staat.

EenVandaag maakte het nog bonter. Presentatrice Jojanneke van den Berge deed een zwakke poging om de warrig pratende Bart Jan Koopman kritische vragen te stellen, maar faalde hopeloos. Koopman is directeur van Fenedex, een belangenvereniging voor internationaal opererende bedrijven. 

Volgens haar website is Fenedex 'niet politiek gericht'. Het zal dus een ongelukkig toeval zijn dat de vereniging in Den Haag is gevestigd, op een steenworp afstand van de politieke lobbykamers. Dat Fenedex op 2 november samen met o.a. de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en het Ministerie van Buitenlandse Zaken het Nationaal Export Event organiseert wijst uiteraard ook niet op nauwe banden met de rijksoverheid. 

Vrijwel niets wat Koopman zei was waar, maar de meest leugenachtige teksten die uit zijn mond kwamen gingen over ISDS:

Van den Berge: "Maar goed, dan hebben we wel dat omstreden arbitragehof. Daar zijn veel zorgen over. Mensen zeggen: nou goed, straks komen er misschien toch producten naar Europa toe die niet voldoen aan onze eisen. En als we die dan willen weren, dan krijgen we miljardenclaims aan onze broek van die multinationals. Die worden dan afgehandeld buiten de rechters om in zo'n arbitragehof, allemaal in het geheim. Die stukken komen ook niet naar buiten. Is die angst daarvoor niet terecht?"

Koopman: "Lijkt me ook niet terecht. Er is überhaupt...we hebben heel veel handelsverdragen in het verleden onderhandeld. Daar staan ook dit soort zaken in. We hebben nog nooit zo'n claim überhaupt gehad, dus er is überhaupt geen precedent over dit onderwerp."

Van den Berge: "Nee, maar straks, als dat verdrag er ligt, dan is die mogelijkheid er wel." 

Koopman: "Maar dit is het meest moderne verdrag wat we hebben. Ook dit deel van het verdrag is nog moderner dan..."

Van den Berge: "Honderden hoogleraren en specialisten hebben voor dit aspect van het verdrag gewaarschuwd, deze week. Dat doen ze niet voor niks."

Koopman: "Dat doen ze misschien niet voor niks. Aan de andere kant is het ook zo dat wat erin staat onderhandeld is tussen beide partijen, tussen beide staten. Tussen ook, zeg maar, door nationale parlementen en door de Europese Unie goedgekeurde situaties. Ik denk dat er ook geen enkele reden is, geen enkel precedent is, waarom we nou dit probleem opeens naar boven zouden willen halen. Als dat...die zorg er is, dan kunnen we naar de toekomst toe waarschijnlijk nog weer nieuwe stappen zetten om dat settlementprobleem nog wat verder te beperken, maar..."

Van den Berge: "Ja goed, dus u ziet dat rooskleurig in."

Bizarre uitspraken van iemand die pretendeert de inhoud van CETA en andere handelsverdragen goed te kennen. Sinds 1994 hebben bedrijven immers al 127 arbitragezaken aangespannen tegen 20 EU-landen en wereldwijd zijn het er 629. Dat zijn alleen de gevallen waarvan we op de hoogte zijn, want waarschijnlijk zijn het er meer. Wat opvalt is dat Koopman zegt dat 'we' - oftewel Nederland - nog nooit zo'n claim aan onze broek hebben gehad, en dat er daarom geen precedent is.

Een buitengewoon wezelige formulering. Ja, Nederland heeft (nog) niet een dergelijke claim ontvangen, maar dat is slechts een kwestie van tijd. Dat dat betekent dat er dus geen precedent is, en geen reden tot zorg over potentiële miljardenclaims, raakt echter kant nog wal. Alleen al tegen Europese landen liepen en lopen er immers tientallen arbitragezaken. 60% daarvan heeft betrekking op milieuwetgeving. Het is bepaald niet ondenkbaar dat Nederland in de toekomst nieuwe milieubeschermingswetten aanneemt (klimaatverandering, iemand?), waarmee het zich onder CETA doelwit maakt voor arbitragezaken. Boetes die hieruit voortvloeien mogen worden opgehoest door de belastingbetaler. Ontwikkelingslanden zijn het vaakst slachtoffer van deze vorm van aasgierkapitalisme en zegden daarom de laatste jaren massaal investeringsverdragen met ISDS-clausules op.

Geen precedent? Bart Jan Koopman is ofwel niet op de hoogte van de feiten - en dus ongeschikt voor een functie die ook maar iets te maken heeft met internationale handel - of hij liegt dat hij barst. Dat is een treurige diskwalificatie van de directeur van Fenedex - maar ook van EenVandaag, dat hem een podium gaf voor zijn neoliberale propagandapraat.